İnce Motor Becerileri

Motor gelişim, bireyin hareket edebilme becerisini ifade etmektedir. Bedenimizdeki ince ve kaba motor beceriler, yaptığımız tüm bedensel faaliyetleri kapsamaktadır ve yaşamımızı sürdürebilmemiz ve okul aktiviteleri için oldukça önemlidir.

Kas gelişimi büyük kas grubundan küçük kas grubuna doğru bir gelişim gösterir. Önce omuz hareketleri ile başlayan el hareketleri zamanla parmaklara kadar özelleşir.

İnce motor becerileri parmak, el gibi küçük kas gruplarını kapsayan ve bu kasların kullanımını kapsayan hareketlerdir.

Güç, ince motor kontrolü ve el becerisini içerirler. Bu beceriler dikkat ve konsantrasyon gerektirir. El-göz koordinasyonu için, ince motor becerilerinin ve görsel gelişimin ciddi önemi vardır.

İnce Motor Becerileri Nelerdir?

Çocukların motor becerileri ne kadar gelişmiş ise, fiziksel eylemleri o kadar rahat hayata geçirebilirler.

İnce motor becerileri el ve parmak gibi vücut bölümlerinin işleyişine etki ederken kaba motor becerileri ise kol, omuz, boyun, bacak gibi vücut bölümlerinin işleyişini yönetir.

İnce motor becerilerinin gelişmiş olması bireyin hayatında oldukça önemlidir.

• Diş fırçalama,
• el temizliği,
• gerektiğinde kutu veya ürünlerin kapaklarını açmak,
• giyinmek ve kıyafetleri çıkartmak

gibi öz bakım işlerinde ince motor becerileri rol oynar.

Bu nedenle kişinin hayatını sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesi, temel ihtiyaçların giderebilmesi adına ince motor becerilerinin kazanılması önemlidir.

• Boyamak,
• yazmak,
• bilgisayar kullanmak,
• resim çizmek,
• sayfaları çevirmek,
• kesmek,
• kalem kullanmak,
• yapıştırmak

gibi eylemler de ince motor becerilerinin gelişmesine bağlıdır.

Bu becerilerin akademik hayata etkisi oldukça önemli olduğundan ince motor becerilerinin çocuğun akademik hayatının ilerleyişi açısından geliştirilmesi gerekir.

Çocuklarda İnce Motor Beceriler

Bebeklerde ilk olarak kalın motor becerilerinde artış görülmektedir. 2 yaş ve sonrasında ince motor gelişimi hızlanır.

Çocukların kasları ve kemikleri zamanla daha fazla güçlenir ve bunun sonucunda daha çok aktivite yapabilirler. 2-3 yaş itibariyle çocuğun dengesi ve koordinasyonu daha iyi olur ve motor gelişiminde hızlı ilerlemeler görülür.

0-4 Ay

• Bebek, sağ ve sol kollarının koordinasyonunu sağlayabilir. Aynı anda sağ ve sol kollarını hareket ettirebilir.
• Ulaşmak istediği nesneyi vücudunun orta hattında tutabilir.
• Ellerini ve kollarını görüş alanında olan bir cisime doğru uzatabilir.
• Eline verilen bir nesneyi tutar.
• Sağ ve sol ellerini bir araya getirebilir.

4-9 Ay

• Ellerinde bulunan bir nesneyi ağzına doğru yaklaştırabilir.
• Elinde bulunan nesneyi bir elinden öbürüne aktarabilir.
• Ulaşmak istediği nesneye uzanır.
• Aynı anda iki eliyle de nesneleri kavrar.
• Küçük nesneleri eline alabilir.
• Elinde olan bir nesneyi kontrollü bir şekilde bırakabilir.
• Bir nesne düştüğü zaman arkasından bakar.
• El-göz koordinasyonu gelişir.

9-12 Ay

• Kitabın sayfalarını çevirebilir.
• Bir topu yuvarlayabilir.
• Bir nesneyi baş parmağı ve işaret parmağı arasında tutabilir.
• Kağıda karalamalar yapabilir.
• Legoları iç içe geçirebilir.
• İstediği bir nesneyi işaret parmağı ile gösterir.

1-2 Yaş

• Desteksiz oturabilir.
• Hafif bağlı düğümleri çözebilir.
• 3-4 küpü üst üste koyabilir.
• Kitapların sayfalarını tek tek çevirebilir.
• Küpleri üst üste koyarak kule yapabilir.
• Tek başına ellerini yıkayabilir.
• Dairesel rastgele şekiller ile karalayarak boyama yapabilir.
• Küçük şeker paketlerini açabilir.

3-4 Yaş

• Taklit ederek şekil çizmeye çalışabilir.
• Kağıdı makas ile kesebilir.
• Kağıdı ikiye katlayabilir.
• 6 lego parçasını iç içe geçirebilir.
• 9 ve daha fazla küple kule yapabilir.
• Çarpı şekli çizmeye çalışabilir.
• Parmaklarını şıklatabilir.
• Düğmelerini ilikler ve çözer.
• Boncuk dizebilir.
• Destekle giyinir ve soyunur.
• Düz çizgiler kesebilir.
• Basit puzzle yapabilir.

5-6 Yaş

• Çizgilerin dışına taşırmadan boyama yapabilir.
• El tercihi artık oturmuştur.
• Kare ve çarpı işaretlerini çizebilir.
• Çatal ve kaşık kullanabilir.
• Birkaç harf yazabilir ve kelime yazmaya çalışır.
• Ayakkabılarını bağlayabilir ya da çözebilir.
• Adını yazar.
• Çöp adam çizebilir.
• Kalem tutuşu düzgündür.

İnce Motor Becerileri Nasıl Geliştirilir?

İnce ve kaba motor becerilerinin gelişiminde, günlük eylemlerin önemi büyüktür. Ebeveynler olarak, çocuğunuzun fiziksel aktivitelerinde rol oynayan ince ve kalın motor becerilerinin gelişimi konusunda gerekli çalışmaları düzenli olarak yaptırmanız gerekmektedir.

Doğru aktivitelerin belirlenebilmesi adına eğer çocuğunuzda ince motor becerilerine yönelik bir problem gözlemliyorsanız ilk olarak bir uzmana danışmanız gerekmektedir.

• Çocuğun öğrenme süreci boyunca aldığı desteği minimuma indirmeli ve sadece ihtiyaç duyduğu anlarda müdahale etmelisiniz. Çocuğa fırsat vermelisiniz.
• Oyun hamurları ile hamurdan şekiller yapmak, yapboz setleri, küpler veya legolar gibi çocuğun dikkatini çeken eğlenceli araçlar bu süreci faydalı ve eğlenceli kılabilecek araçlardır.
• Çocuğun kalem tutabilme ve boyama yeteneklerini geliştirebilmek için kolaydan zora doğru boyama ve çizgi çizdirme çalışması yapılması faydalı olacaktır. Nokta birleştirme uygulamaları ile eğlenerek çizme ve yazma fonksiyonları kazandırılabilir.
• Tuşlu oyuncaklar ile parmak kaslarının ve ince motor becerilerinin kazanılması desteklenebilir. Örneğin; sesli oyuncak telefon.
• İpe boncuk dizme, hem çocuğun ince motor becerileri geliştirmesine yardımcı olur hem de el-göz koordinasyonlarını geliştirmelerini sağlar.
• Kâğıt kesmek ve kâğıt katlamak.